سیستم ارز: انواع، عناصر، ماهیت. ویژگی های انواع سیستم های ارزی

2024 نویسنده: Howard Calhoun | [email protected]. آخرین اصلاح شده: 2023-12-17 10:25

سیستم ارزی مجموعه ای از موسسات است که از طریق آن دولت پول در اختیار اقتصاد یک کشور قرار می دهد. سیستم های پولی مدرن معمولا از خزانه داری ملی، ضرابخانه، بانک های مرکزی و تجاری تشکیل شده است. انواع سیستم ارزی را می توان به شرح زیر تشخیص داد.

تنوع کالا

سیستم پولی کالایی یک سیستم پولی است که در آن یک کالا (مانند طلا) به واحد ارزش تبدیل می شود و به صورت فیزیکی به عنوان پول استفاده می شود. پول به دلیل خواص فیزیکی خود ارزش خود را حفظ می کند. در برخی موارد، دولت ممکن است یک سکه فلزی را با یک نشان یا نشان خاص مهر بزند تا وزن آن را نشان دهد یا خلوص آن را تأیید کند. ارزش چنین سکه ای حتی اگر ذوب شود بدون تغییر باقی می ماند.

جنبه

ارز کالا باید از پول نماینده که گواهی یا توکن است متمایز شود. می توان آن را با کالای اصلی مبادله کرد، اما تنها در صورتی که تجارت برای آن منبع و محصول سودمند باشد. یکی از ویژگی‌های کلیدی شکل قابل فروش یک سیستم پولی این است که ارزش مستقیماً توسط استفاده‌کنندگان آن پول درک می‌شود که آن را تشخیص می‌دهند.سودمندی یعنی تأثیر نگهداری توکن باید به همان اندازه مقرون به صرفه باشد که واقعاً پول در دست است. این اصل بازارهای کالایی امروزی را هدایت می کند، اگرچه آنها از طیف پیچیده تری از ابزارهای مالی استفاده می کنند.

از آنجایی که پرداخت برای کالاها معمولاً مزایایی را به همراه دارد، ارز کالا شبیه به مبادله کالا است، اما با داشتن یک واحد مبادله شناسایی شده با آن تفاوت دارد.

فلزات

در شرایطی که کالا فلزی است، معمولاً طلا یا نقره، ضرابخانه دولتی پول را به شکل سکه منتشر می کند. در این مورد، علامت خاصی روی فلز قرار می گیرد که به عنوان تضمین وزن و خلوص ترکیب آن عمل می کند. ویژگی یک سیستم ارزی از این نوع به شرح زیر است. هنگام انتشار سکه های فوق، دولت اغلب هزینه ای را اعمال می کند که به عنوان حق بیمه شناخته می شود.

در شرایطی که از یک ارز کالایی استفاده می شود، سکه حتی در صورت ذوب شدن و تغییر فیزیکی ارزش خود را حفظ می کند (یعنی در واقع یک واحد پولی نیست). معمولاً اگر سکه به فلز تبدیل شود ارزش پولی آن کاهش می یابد، اما در برخی موارد ارزش پولی ماده بیشتر از ارزش اسمی سکه است.

توابع

مراحل توسعه نظام پولی را می توان به دوران باستان ردیابی کرد. استفاده از روش های مبادله ای که شامل پول کالا می شود ممکن است حدود 100000 سال پیش صورت گرفته باشد. ساماندهی تولید و توزیع کالاها و خدمات در بین مردم در زمانی که بازاراقتصاد هنوز وجود نداشت، مردم به سنت، فرماندهی یا همکاری جامعه تکیه می کردند.

اگرچه در طول تاریخ برخی از نامهای کالاها در تجارت و مبادله کالاهای مبادله ای استفاده می شده است (مانند جو در بین النهرین در حدود 3000 سال قبل از میلاد)، در عمل ممکن است استفاده از آنها به عنوان وسیله مبادله یا استاندارد پرداخت معوق ناخوشایند باشد. این در درجه اول به دلیل مشکلات حمل و نقل و ذخیره سازی است. طلا یا سایر فلزات گاهی اوقات در سیستم قیمت به عنوان راهی برای ذخیره پول استفاده می شود که در اثر تخریب محیط زیست از بین نمی رود و می تواند برای مدت طولانی ذخیره شود.

سوالات امروز

اصول این نوع سیستم ارزی در طول زمان تغییر کرده است. امروز ارزش اسمی سکه فلزات اساسی توسط دولت تعیین می شود و این قیمت است که قانوناً باید به عنوان پرداخت پذیرفته شود. ارزش فلز گرانبها در ترکیب آن می تواند ارزش قیمت دیگری به آن بدهد که در طول زمان تغییر می کند. ارزش فلز مشروط به توافق دوجانبه است، حتی اگر توسط هیچ دولتی پولی نشده باشد.

ارزهای نمایندگی

تشخیص انواع سیستم های ارزی بدون شرح مقوله "پول به خاطر پول" غیرممکن است. آنها یک قدم با فاینانس کالا فاصله دارند و به آنها نماینده می گویند. بسیاری از ارزها از اسکناس هایی تشکیل شده اند که به خودی خود ارزش فیزیکی ندارند، اما می توان آنها را با یک فلز گرانبها (مانند طلا) مبادله کرد. این قانون به عنوان استاندارد طلا شناخته می شود.استاندارد نقره پس از سقوط امپراتوری بیزانس به طور گسترده ای پذیرفته شد و تا سال 1935 ادامه یافت.

جایگزین دیگری که در قرن بیستم مورد آزمایش قرار گرفت دو فلزی بود که استاندارد دوگانه نیز نامیده می شد که به موجب آن طلا و نقره هر دو ارز قانونی بودند.

پول نماینده هر نرخ مبادله ای است که مقداری ارزش دارد اما ارزش کمی دارد یا اصلاً ارزش ندارد (ذاتی). با این حال، بر خلاف برخی از اشکال پول مالی (که ممکن است هیچ ارزشی در ترکیب خود نداشته باشند)، باید چیزی برای حمایت از ارزش اسمی ارائه شده داشته باشند.

اصطلاح "پول نماینده" به طرق مختلف استفاده شده است:

• ادعای کالاهایی مانند گواهی طلا یا نقره. از این نظر می توان آنها را «پول کالایی» نامید.
• هر نوع پولی که ارزش اسمی آن بیشتر از قیمت آن به عنوان یک ماده محسوس باشد. در این معنا، بیشتر انواع پول فیات نوعی ارز نماینده هستند.

از نظر تاریخی، استفاده از پول نماینده قبل از اختراع ضرب سکه است. در امپراتوری های باستانی مصر، بابل، هند و چین، معابد و کاخ ها اغلب دارای انبارهایی بودند که گواهی سپرده را به عنوان مدرکی دال بر ادعای برخی از کالاهای ذخیره شده در انبارها با این ظرفیت صادر می کردند.

طبق گفته اقتصاددان ویلیام استنلی جوونز (1875)، پول نمایندهدر قالب اسکناس از این واقعیت ناشی می شود که سکه های فلزی اغلب در حین استفاده قطع یا مستهلک می شدند.

پول فیات

جایگزین سیستم ارزی قابل فروش، پول نقد است که توسط بانک مرکزی و قانون دولت به عنوان ارز قانونی تعیین شده است، حتی اگر ارزش ذاتی نداشته باشد. این پول اصلی، ارز فیات یا چک سکه بود، اما در اقتصادهای مدرن بیشتر به عنوان داده وجود دارد، مانند موجودی بانکی و سوابق خرید کارت اعتباری یا نقدی، و نسبتی که به عنوان اسکناس و سکه وجود دارد، نسبتاً کم است..

پول اساساً برخلاف آنچه اغلب کتاب های درسی می گویند، توسط بانک ها هنگام وام دادن به مشتریان ایجاد می شود. به زبان ساده، بانک‌هایی که به مشتریان ارز وام می‌دهند، سپرده‌ها و مخارج کسری بیشتری ایجاد می‌کنند.

در مواقع عادی، بانک مرکزی میزان پول در گردش را تعیین نمی کند و آنها نیز به نوبه خود با وام ها و سپرده های بیشتر «ضرب نمی شوند». اگرچه مؤسسات مالی تجاری از طریق وام دادن وجوه ایجاد می کنند، اما نمی توانند آزادانه و بدون محدودیت این کار را انجام دهند. بانک ها در میزان وام دادن محدود هستند تا در یک سیستم رقابتی سودآور باقی بمانند. مقررات احتیاطی همچنین به عنوان یک محدودیت برای فعالیت های آنها برای حفظ سلامت سیستم مالی عمل می کند. هم افراد و هم شرکت هایی کهدریافت پول ایجاد شده توسط اعتبار جدید، می تواند اقداماتی را انجام دهد که بر وجوه ارزی تأثیر می گذارد - آنها می توانند به سرعت پول یا ارز را "تخریب" کنند، مثلاً از آن برای پرداخت بدهی موجود خود استفاده کنند.

بانک های مرکزی با تعیین نرخ های بهره در ذخایر، ایجاد منابع مالی توسط نهادهای تجاری را کنترل می کنند. این مقدار پولی را که غیردولتی ها مایل به ارائه و در نتیجه ایجاد آن هستند محدود می کند، زیرا این امر بر سودآوری وام در بازار رقابتی تأثیر می گذارد. این برعکس آن چیزی است که بسیاری از مردم به خلق پول اعتقاد دارند. رایج ترین تصور غلط این است که بانک های مرکزی تمام پول را چاپ می کنند. این منعکس کننده آن چیزی نیست که واقعاً اتفاق می افتد.

ایجاد و تنظیم پول

ماهیت، انواع و عناصر سیستم پولی را باید از فرآیند ایجاد دارایی های مالی در نظر گرفت. بانک مرکزی با خرید دارایی ها یا ارائه وجوه به موسسات مالی، پول جدید را وارد اقتصاد می کند. سپس کسب‌وکارها این وجوه اساسی را با ایجاد اعتبار از طریق بانکداری ذخایر کسری، که عرضه کل پول موجود (پول نقد و سپرده‌های تقاضای) را افزایش می‌دهد، دوباره جمع‌بندی می‌کنند یا مجدداً هدف قرار می‌دهند.

در اقتصاد امروز، نسبتاً کمی از عرضه پول موجود به ارز فیزیکی است. به عنوان مثال، در دسامبر 2010 در ایالات متحده، از 8853.4 میلیارد دلار به صورت پول گسترده، تنها 915.7 میلیارد (حدود 10%)شامل سکه های فیزیکی و پول کاغذی بود. تولید اسکناس و مسکوک جدید معمولاً بر عهده بانک مرکزی و گاهی خزانه دولت است.

تورم

پذیرش ارز فیات توسط بسیاری از کشورها از قرن هجدهم به بعد منجر به نوسانات زیادی در عرضه پول شده است. از آن زمان، تعدادی از کشورها شاهد افزایش قابل توجهی در عرضه منابع مالی کاغذی بوده‌اند که باعث تورم شدید - دوره‌هایی از تورم شدید، بسیار بالاتر از دوره‌های قبلی پول کالایی شده است.

اقتصاددانان عموماً معتقدند که نرخ بالای تورم و ابرتورم به دلیل رشد بیش از حد عرضه پول است. سطح پایین نقدینگی شدت رکود اقتصادی را کاهش می‌دهد و به بازار کار اجازه می‌دهد تا به سرعت با شرایط جدید سازگار شود و خطر اینکه تله نقدینگی مانع از ثبات اقتصاد توسط سیاست‌های پولی شود را کاهش می‌دهد. با این حال، افزایش عرضه پول همیشه باعث افزایش اسمی قیمت ها نمی شود. این می تواند منجر به ثبات قیمت ها در زمانی شود که در غیر این صورت قیمت ها کاهش می یابد. برخی از اقتصاددانان استدلال می کنند که در تله نقدینگی، تزریق نقدینگی کلان مانند "کشیدن یک ریسمان" است.

وظیفه پایین نگه داشتن تورم و تثبیت آن معمولاً بر عهده مقامات پولی است. معمولاً، این سازمان‌های دولتی بانک‌های مرکزی هستند که سیاست‌های پولی را از طریق تعیین نرخ بهره و عملیات بازار باز مشروط به ذخایر بانکی کنترل می‌کنند.

از دست دادن پشتیبانی

سیستم ارزی چیست؟ چگونه می توانبرای متقاعد شدن از موارد فوق، امروزه روند صدور و گردش فرقه های فیات است. یک ارز فیات ارزش خود را به میزان قابل توجهی از دست می دهد اگر دولت صادرکننده یا بانک مرکزی ناکام بماند یا از تضمین بیشتر ارزش آن امتناع کند. پیامد معمول تورم شدید است. برخی از نمونه هایی که در آن این اتفاق افتاده است، دلار زیمبابوه و واحد پول چین در سال 1945 است.

اما این لزوماً اتفاق نمی افتد: برای مثال، دینار به اصطلاح سوئیس در کردستان عراق حتی پس از لغو وضعیت ارز قانونی آن توسط دولت مرکزی آن کشور همچنان ارزش داشت.

ویژگی های سیستم های ارزی مدرن

استفاده از ارز بر اساس مفهوم lex monetae است. این بدان معناست که هر دولت مستقل تصمیم می گیرد که از کدام واحد استفاده کند. در حال حاضر، سازمان بین المللی استاندارد در حال معرفی یک سیستم کد سه حرفی (ISO 4217) برای تعریف ارزها (برخلاف نام ها یا کاراکترهای ساده) است تا سردرگمی را از بین ببرد. این به این واقعیت مربوط می شود که ده ها واحد پولی به نام دلار و فرانک وجود دارد. حتی نام "پوند" در تقریباً دوازده کشور مختلف استفاده می شود. بیشتر آنها به پوند استرلینگ متصل هستند، در حالی که بقیه معانی متفاوتی دارند. به طور کلی، یک کد سه حرفی از کد کشور ISO 3166-1 برای دو حرف اول و حرف اول نام ارز استفاده می کند. استثنا واحد پول آمریکاست که در همه جای دنیا به آن دلار آمریکا می گویند و به صورت USD نوشته می شود.

ارزهای جایگزین

اگر توضیحاتی در مورد انواع ارز بدهیدسیستم ها، واحدهای پولی جایگزین را نباید نادیده گرفت. برخلاف ارزهای دولتی تحت کنترل مرکزی، شبکه های اعتماد غیرمتمرکز خصوصی از ارزش های دیجیتالی مانند بیت کوین، لایت کوین، مونرو، پیرکوین یا دوج کوین پشتیبانی می کنند. ارزهای مارک دار نیز در این دسته قرار می گیرند، به عنوان مثال ارزش های مبتنی بر تعهد مانند کارت BarterCard شبه تنظیم شده، امتیازات وفاداری (کارت های اعتباری، خطوط هوایی) یا اعتبارات بازی (بازی های MMO) بر اساس شهرت محصولات تجاری. مفهوم این نوع سیستم ارزی همچنین شامل واحدهای مالی جایگزین بسیار تنظیم شده مانند طرح‌های پول سیار (MPESA یا E-Money) می‌شود.

ارز می تواند شبکه (اینترنت) و دیجیتال باشد. به عنوان مثال، بیت کوین به هیچ کشور خاصی وابسته نیست و بر اساس سبدی از ارزها (و دارایی های نگهداری شده) نیست.

کنترل و تولید

نقش نظام پولی در شرایط مدرن آشکار است. در بیشتر موارد، بانک مرکزی حق انحصار انتشار سکه و اسکناس (نقد) را برای منطقه گردش خود (کشور یا گروهی از کشورها) دارد. از طریق سیاست پولی، تولید اسکناس توسط بانک ها (اعتبار) را تنظیم می کند. نرخ ارز نیز به عناصر انواع سیستم ارزی فیات تعلق دارد. این قیمتی است که با آن می توان دو واحد را با یکدیگر مبادله کرد. این عنصر برای تجارت بین دو منطقه ارزی استفاده می شود. نرخ ارز را می توان به صورت شناور یا ثابت طبقه بندی کرد. در مورد اولحرکت‌های فعلی نرخ ارز توسط بازار تعیین می‌شود، در مرحله دوم، دولت‌ها برای خرید یا فروش ارز خود در بازار مداخله می‌کنند تا عرضه و تقاضا را با نرخ ثابت متعادل کنند.

در مواردی که یک کشور پول خود را کنترل می کند، این کنترل توسط بانک مرکزی یا وزارت دارایی اعمال می شود. نهادی که این سیاست را کنترل می کند، مرجع پولی نامیده می شود. چنین مقاماتی درجات متفاوتی از خودمختاری نسبت به دولت‌هایی که آنها را ایجاد می‌کنند دارند.

اسامی و اسامی ارزهای پولی

ماهیت و انواع نظام پولی را می توان از نام و توزیع واحدهای پولی به دست آورد. چندین کشور ممکن است از یک نام برای واحد پول خود استفاده کنند (به عنوان مثال، دلار در استرالیا، کانادا و ایالات متحده). در مقابل، ممکن است چندین کشور نیز از یک واحد پولی (مانند یورو) استفاده کنند یا یک ایالت واحد دیگری را به عنوان ارز قانونی اعلام کند. این معمولا با برخی از انواع سیستم های ارزی جهان اتفاق می افتد. به عنوان مثال، پاناما و السالوادور ارز ایالات متحده را به عنوان ارز قانونی اعلام کردند و از سال 1791 تا 1857 سکه های نقره اسپانیایی ارز قانونی در ایالات متحده بود. در زمان‌های مختلف، کشورها یا سکه‌های خارجی را مجدداً چاپ کرده‌اند یا از تابلوی ارزی استفاده کرده‌اند که برای هر اسکناس دولتی خارجی یک واحد صادر می‌کند، مانند اکوادور.

عناصر سیستم ارز فیات

هر ارز معمولاً دارای یک واحد پایه (مانند دلار یا یورو) و یک جزء کسری است که اغلب به صورت تعریف می شود.1/100 واحد اصلی: 100 سنت=1 دلار، 100 سانتیم=1 فرانک، 100 پنس=1 پوند، اگرچه گاهی اوقات واحدهای 1/10 یا 1/1000 یافت می شود. در برخی ارزها، واحدهای کوچکتری اصلاً وجود ندارد (مثلاً کرینای ایسلند).

موریتانی و ماداگاسکار تنها کشورهایی هستند که امروزه از سیستم اعشاری استفاده نمی کنند. در عوض، اوگویا موریتانی از نظر تئوری به 5 کوم تقسیم می شود، در حالی که شریان مالاگاسی از نظر تئوری به 5 iraimbilanja تقسیم می شود. در این کشورها، نام‌هایی مانند دلار یا پوند صرفاً نام‌هایی برای وزن معینی از طلا بودند. تورم باعث شد خمس و ایرامبیلنجا در عمل بی فایده شود.

تبدیل ارز

پس از تحلیل ماهیت و انواع نظام پولی جهان، می توان نتیجه گرفت که در واقع آنها به یکدیگر وابسته هستند. قابلیت تبدیل ارز توانایی یک فرد، شرکت یا دولت را برای تبدیل واحد محلی خود به واحد دیگر، یا بالعکس، با یا بدون دخالت بانک مرکزی یا دولت اندازه گیری می کند.

بر اساس محدودیت های فوق یا توابع رایگان و به راحتی قابل تبدیل، سیستم های ارز فیات جهان را می توان به: تقسیم کرد:

• کاملاً قابل تبدیل - زمانی که هیچ محدودیتی برای واحد قابل فروش در بازار بین المللی وجود ندارد و دولت به طور مصنوعی یک ارزش ثابت یا حداقل را برای تجارت بین المللی اعمال نمی کند. دلار آمریکا نمونه ای از چنین ارزهایی است.
• تا حدی قابل تبدیل - بانک های مرکزی سرمایه گذاری بین المللی را در داخل و خارج از یک کشور کنترل می کنندمحدودیت‌ها، در حالی که اکثر معاملات تجاری داخلی بدون هیچ الزام خاصی پردازش می‌شوند، محدودیت‌های قابل توجهی برای سرمایه‌گذاری بین‌المللی وجود دارد و تبدیل به ارزهای دیگر اغلب نیاز به تأیید خاصی دارد. روپیه هند نمونه ای از چنین پولی است.
• غیر قابل تبدیل - آنها در بازار بین المللی فارکس شرکت نمی کنند و اجازه تبدیل توسط افراد یا شرکت ها را نمی دهند. در نتیجه، این ارزها به عنوان قفل شناخته می شوند. نمونه های قابل توجه واحد کره شمالی و پزو کوبا هستند.